Johanaika probeert haar zus bij te houden terwijl hun oma, op blote voeten, volgt. “Oma raakt niet eens buiten adem, terwijl ze al negentig is. Ze is supergezond,” fluistert Joisey (12). “Dat komt omdat ze haar hele leven madun heeft gedronken.”
Dat is een drankje van geroosterde en gemalen cacaobonen met bananen.

In opa's grafhut brandt oma wat cacaobonen.

Het liefst geeft oma haar kleindochters elke dag madun. Maar dat bewaren ze nu voor speciale dagen.
“Op gewone dagen maken we wel eens een drankje van cacaopoeder uit de winkel, met heet water en suiker. Mjummie!” glundert Johainaka.
Oma kijkt minder blij. Dat drankje is natuurlijk lang niet zo gezond als madun.

Een tijdje geleden kochten een paar dorpsbewoners in het noorden van Panama cacaoplantjes die geen last hebben van de schimmelziekte. Deze planten groeien nu als kool, beschermd tegen de felle zon onder een afdakje. Met wat geluk hangen daar over drie of vier jaar goede cacaovruchten aan.

Joisey en Johanaika maken zich niet druk over schimmel en gezonde cacaobonen.
“Die madun vinden we eigenlijk helemaal niet zo lekker.”
Weer thuis in het dorp krijgen de zusjes geld van hun moeder om wat lekkers te kopen. Een chocoladereep met pinda’s. Smullen!

Ze komen aan bij een heuvel met grafhutten. Een paar palen met een dak van palmbladeren. De zusjes lopen meteen naar de hut van hun overleden opa. Met een bos takken veegt Joisey snel de dode bladeren en andere rommel van het graf.
“Alles moet netjes zijn, anders wordt opa misschien kwaad,” grapt Johanaika.

Het wordt steeds moeilijker om cacaobonen te vinden voor deze oude gebruiken en madun.
“Vroeger verbouwden we zelf cacao. Maar door een schimmel mislukken de oogsten in dit gebied,” vertelt oma. “We moeten nu cacaobonen in de winkel kopen. Maar die bonen komen van ver. Daarom zijn ze duur”.